24102014 | luister en huiver

Afgelopen week leende ik voor Lev het boek van Arnold Lobel; 'Alle verhalen van Kikker en Pad.' Geweldige verhalen over wilskracht en vriendschap. En dan is het verhaal over het griezelen aan de beurt. Spookverhalen. Hmmm.

Alhoewel alles weer goed komt - maar in het midden blijft of het echt is gebeurd - ben ik niet gecharmeerd van dit soort verhalen en las ik het niet voor. Ik heb tijdens mijn studie geleerd over het belang van fantasieverhalen; de reden waarom prentenboeken vaak een dier in de hoofdrol hebben. Maar dit gaat me te ver. Ten eerste kan het angstaanjagend zijn en dat valt op dit moment helemaal niet goed bij Lev. Van de week kwamen we een dode muis tegen en dat vond hij 'spannend'. 'Mag niet doodmaken,' zei hij fel. De laatste tijd haalt hij wel vaker iets dergelijks aan als; 'Lev gaat niet sterven.' Of toen mijn moeder haar arm brak; 'Is oma nu gestorven?'

In de boekhandel en bibliotheek zoekt hij boeken over de botten van 'olifantenbeesten', oftewel dinosauriërs. Gefascineerd staarde hij naar de houten puzzel, met twee stukjes die hij moest koppelen. Voor en na. Ei. Kuiken. Hele vis. Geraamte. Dan leg je dat uit, over botten enzo. Dat als je een vis opeet... 'Mag niet opeten! Mag niet doodmaken. Niet... mag niet dood.' Hij is dan zo fel. Het trekt hem aan, maar hij is er ook bang voor. Niet teveel nadruk op leggen dus. Maar dan moet ik toch ook wat verhalen in de kinderbijbel overslaan... Elimelech sterft, de stokbewaarder wil zich van het leven beroven, Simson die een leeuw doodt en niet te vergeten alle oorlogen. We vertellen hem dan vooral dat Simson sterk was door God, de Filistijnen vijanden zijn en dat je, als je bang bent, altijd mag bidden om maar wat voorbeelden te noemen. Maar het blijft lastig. Want de dood is ook realiteit en dino's hebben wel degelijk bestaan. Ontkennen of ontwijken is niet goed. Maar benadrukken ook niet.

En dan helpt het helemaal niet als een onschuldig kinderboek toch niet zo onschuldig is. Als je bij de H&M regelmatig de doodskop als print op een kledingstuk tegenkomt. Als je hun site bezoekt en filtert op 'jongens 92-140' wordt je bedolven onder de skeletten. Wat dacht je van een glow-in-the-dark print van een deel geraamte op de pantoffel (met anti-slipzool; voor de belangstellenden) van je drie-jarige zoontje? En het smakelijke halloween pompoenbrood van de bakker om de hoek met angstaanjagende, bungelende  skeletten, heksen en monsters in de etalage... 

Ik las een krachtige omschrijving in het commentaar van het Reformatorisch Dagblad; 

De griezelcultus van Halloween is compleet doorgeschoten en wasemt de lijklucht van een beschaving die op sterven ligt. Een samenleving waarin het gezag van het christelijk geloof is gesloopt, ontaardt in een levensbeschouwelijke grabbelton. Wie dezer dagen als nabestaande op weg is naar een begraafplaats mag hopen niet in een Halloweentocht terecht te komen.

Ik begrijp werkelijk niet de toedracht van dit 'feest'. Zeker niet het gebruik, het besef en de 'beleving' van het begrip dood. Is het misschien het overschreeuwen van de laatste vijand? 

Mij lijkt 'griezelen' lang niet zo onschuldig. En daarom vind ik het niet nodig dit ruimte te geven in onze opvoeding. Het argument van de winkelvereniging in Zoetermeer, die met een passende afbeelding de aankondiging van de Halloweenparade (voor volwassenen!) opleukt, begrijp ik ook niet. 'Het leven is lang niet altijd gezellig, dus moeten we dat maar aan de (bange) kindertjes uitleggen. Dat is opvoeden.' Nou, daar heeft'ie een punt. Maar ik heb daar niet zo'n feest bij nodig.  (Lekker realistisch ook om je kind aan de hand van lugubere, bloederige zombies te vertellen dat het niet altijd fijn is in je leven.) Dat kan ook aan de hand van het allerdaagse. Het Halloween-gebeuren is me wat te opdringerig.

[edit] Zojuist in de stad gilde Lev het uit. Een griezelhuis, compleet met duivelse lach. Lichten flitsen over de muur van de oude kerk. Schrijnend, zo'n contrast.